Arbeidsmigranten worden steeds belangrijker voor Nederlandse bedrijven. Zonder hen zouden veel bedrijven niet kunnen bestaan. Tegelijkertijd worden deze medewerkers niet altijd goed gehuisvest en betaald door de arbeidsbemiddelaars. Vele instanties hebben hiervoor al lange tijd aandacht. In de afgelopen weken zijn in Oost-Brabant integrale controles uitgevoerd.

Het ging om integrale controles op 75 locaties in de regio, van huisvesting tot werkplekken. De netwerkpartners in Oost-Brabant werken samen om erop toe te zien dat wet- en regelgeving wordt nageleefd, dat iedereen gelijke kansen krijgt én dat de leefomgeving veilig is en blijft. Wanneer vermoedens bestaan dat deze zaken in het geding zijn, treden ze hier gezamenlijk tegen op. Aan de integrale controles namen 18 gemeenten, vijf bestuurlijke integrale interventieteams en Politie Oost-Brabant deel. Hierbij sloten ook de Omgevingsdienst Zuidoost-Brabant en de Veiligheidsregio Brabant-Zuidoost aan. De regionale arbeidsinspecties droegen bij door te controleren op ‘Eerlijk en veilig werk’. Naast het controleren van woon- en werkomstandigheden, stonden de controles ook in het teken van bewustwording bij zowel arbeidsmigranten als toezichthouders.

Veel op orde, maar ook nog veel mis

De meeste ondernemers willen graag dat de mensen die bij hen werken goed en eerlijk behandeld worden. Gewoon, omdat zij dat belangrijk vinden, maar ook omdat mensen die eerlijk worden beloond en goed worden gehuisvest, beter hun werk kunnen doen en minder snel van werkplek veranderen. En dat is belangrijk in deze krappe arbeidsmarkt. Op een groot aantal bezochte locaties waren de woon- en/of werkomstandigheden grotendeels in orde. Helaas zijn er ook overtredingen geconstateerd. Constateringen en resultaten:

  • Afwijking bouwvergunning/-besluit
  • Bewoning niet in overeenstemming met de Basisregistratie Persoonsgegevens (BRP)
  • Brandgevaarlijke situaties
  • Diverse signalen van arbeidsuitbuiting die verder worden onderzocht (zie voorbeeld)
  • Meer, waardevol inzicht in de huidige situatie via gesprekken toezichthouders met arbeidsmigranten: er is met ongeveer 350 arbeidsmigranten gesproken. Het waren waardevolle gespreken die bijdragen aan de bewustwording bij deze kwetsbare groep. Bijvoorbeeld over hun rechten en plichten.
  • Diverse onverzekerde voertuigen aangetroffen waar nog boetes op open staan (bijvangst)
  • Enkele ‘vreemdelingen’ aangehouden (zonder verblijfsvergunning)

Voorbeeld

Tijdens gesprekken met arbeidsmigranten werd er door de eigenaar (telefonisch) druk op hen uitgeoefend. De arbeidsmigranten reageerden zichtbaar angstig. Zij moesten van de eigenaar onder andere aangeven dat er maar vier personen verbleven, terwijl de toezichthouders zagen dat er tientallen slaapplekken in gebruik waren. De arbeidsmigranten waren niet in het bezit van een arbeidscontract en ontvangen géén loonstrook. 

Tijdens deze bestuurlijke controle in Oost-Brabant verleende de eigenaar géén medewerking. De toezichthouders zetten daarom een machtiging tot binnentreding in en controleerden zonder zijn aanwezigheid.
Signalen van mensenhandel zijn niet allemaal duidelijk te herkennen. Matrassen op de grond of zoals in dit geval intimidatie, geen arbeidscontract en geen loonstrook, zijn een duidelijk teken dat er iets mis is.

Je moet weten waar je op moet letten

In het kader van de pilot mensenhandel die in deze regio loopt – arbeidsuitbuiting is één van de verschijningsvormen - wordt er vanuit de Regionale Tafel Mensenhandel nadruk gelegd op het belang van bewustwording en goede signalering. Om deze reden is deze maand ook geïnvesteerd in bewustwording, zowel bij toezichthouders als bij kwetsbare groepen. De Expert Mensenhandel van Taskforce-RIEC Brabant-Zeeland verzorgde trainingen aan in totaal 59 toezichthouders. Zij zette de nieuwe VR Experience Mensenhandel in om het bewustzijn van toezichthouders te versterken van de ernst van mensenhandel. Zij kropen zo voor even in de rol van slachtoffer en dat was voor sommigen een heftige ervaring. De integrale controles waren ook een leermoment om de signalen in de praktijk te herkennen.
FairWork verzorgde een voorlichtingsbijeenkomst voor Oekraïense vluchtelingen. Hierin werd onder andere stilgestaan bij rechten en plichten als werknemer in Nederland.

Open je ogen en meld!

Het melden van een vermoeden van arbeidsuitbuiting kan ervoor zorgen dat het slachtoffer hulp en ondersteuning krijgt. En dat verdachten kunnen worden opgespoord. Melden is ook van belang om inzicht te krijgen in de aard en omvang van arbeidsuitbuiting in Nederland. Dit helpt bij het verbeteren van de aanpak van arbeidsuitbuiting. Waar kunnen mensen terecht met een vermoeden?